آبله میمونی چیست؟ علائم بیماری آبله میمونی
بیماری نادر آبله میمونی از طریق ویروس monkeypox به وجود می آید. بیشتر این بیماری در آفریقا دیده می شود اما در سایر مناطق جهان هم در روزهای اخیر دیده شده است. این بیماری نشانه ها و علائمش شبیه آنفولانزاست و در عرض چند روز باعث ایجاد جوش روی پوست می شود. درمان اثبات شده ای برای درمان آبله میمونی وجود دارد اما معمولا مانند آبله مرغی این بیماری خود به خود از بین می رود.
تاریخچه آبله میمونی
اولین بار آبله میمون در سال 1959 به عنوان یک عامل عفونی در پستانداران در دانمارک شناخته شد. در سال 1970 اولین ابتلای به آبله میمون در زئیر گزارش شد. همچنان این آبله در آفریقا رواج دارد و در افرادی که در تماس مستقیم با حیوانات آلوده هستند و کودکان کمتر از 10 سال بیشتر است.
در سال 2003 ابتلا به monkeypox برای اولین بار در جایی غیر از آفریقا دیده شد. آبله میمونی یک ویروس است که با تب، بثورات گسترده و تورم غدد لنفاوی مشخص میشود. این ویروس بین دام و انسان مشترک است یعنی ویروس می تواند از اپحیوان به انسان انتقال پیدا کند. همچنین آبله میمون قابلیت سرایت از انسان به انسان را هم دارد.
اثرات آبله روی پوست
این ویروس جزئی از خانواده orthopoxvirus است که بیماری شناخته شده و کشنده آبله از همین نوع ویروس است.
دو نوع سویه آبله میمون عبارتند از:
- سویه آفریقای مرکزی
- سویه آفریقای غربی
تفاوت این دو ویروس در این است که ویروس آبله آفریقای مرکزی عفونت های شدیدتری را موجب می شود و از آبله میمون آفریقای غربی احتمال مرگ بیشتری دارد. به هیچ وجه این بیماری از لحاظ کشندگی قابل مقایسه با آبله معمولی نیست.
ممکن است آبله میمون بین 5 تا 21 روز طول بکشد تا علائم این بیماری ظاهر شود. شروع نشانه های بیماری در خیلی موارد بین 7 تا 14 روز زمان می برد.
علائم اولیه بیماری آبله میمونی
- سردرد
- کمردرد
- دردهای عضلانی
- خستگی
- لرز
- تب( معمولا اولین علامت است)
- غدد لنفاوی متورم
بثورات پوستی موارد زیر را تحت تاثیر قرار می دهد:
- کف دست
- کف پا
- اندام تناسلی
- دهان
- چشم ها
- پوست صورت
بثورات ضایعات زیر را ایجاد می کند:
ماکول ها
ضایعات مسطح تغییر رنگ یافته روی پوست است. دوره این بیماری بین 1 تا 2 روز زمان میبرد. که روی پوست بثورات لکه زرد ظاهر می شود که شروعش از صوزت به بازوها و پاها و بعد به دست ها و پاها ( کف دست و پا ) گسترش پیدا میکند.
پاکول ها
ضایعات پوستی با مقدار کمی برجستگی است. بین 1 تا 2 روز دوره این بیماری طول می کشد و پیشرفت ضایعات و جوش ها از ماکول به پاپولار از روز سوم است.
ویزکول ها
برجستگی روی پوستی روی مایع شفاف است. بعد از ایجاد اولین علامت از ماکول ها در روز چهارم تا پنجم ضایعات تاولی می شوند.
پاسچول ها
برجستگی با مایع زرد رنگ است. ضایعات پوسچوله شده در روز ششم تا هفتم به شدت برجسته شده و معمولا عمیق و گرد است. یک فرورفتگی در جوش ها سپس دیده می شود. بین 5 تا 7 روز این دوره طول می کشد.
دلمه های چرکین
بعد از 14 روز از شروع اولین علامت پوستی پوسچول ها پوسته پوسته و دلمه ها به وجود می آیند. پس از یک هفته این دلمه ها شروع به ناپدید شدن می کنند. ممکن است بعد از ریزش دلمه ها همچنان ممکن است لکه های روی پوست از بین نروند و باقی بمانند.
بعد از پوسته پوسته شدن و خشک شدن ضایعات از روی پوست کنده می شوند و می ریزند. معمولا علائم آبله میمون بین 2 تا 4 هفته طول می کشد و بدون اینکه نیاز به درمان داشته باشد از بین میرود.
عوارض احتمالی این بیماری
- سپسیس
- برونکوپنومونی
- عفونت قرنیه، لایه بیرونی شفاف چشم
- التهاب بافت مغز، همچنین به‌عنوان آنسفالیت شناخته میشود
- عفونت‌های ثانویه
اگر در قرنیه عفونت ایجاد شود ممکن است موجب شود فرد بینایی خود را از دست بدهد. ضایعات ممکن است در موارد شدید با هم ترکیب شوند و به صورت قطعات بزرگ باعث ریزش پوست شوند. بدترین عارضه آبله میمونی ایجاد ضایعات پوستی است. هیچ درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده است ولی باید راهکارهای پیشگیری را بیاموزیم.
راه های انتشار آبله
- مایعات بدن
- خون
- قطرات تنفسی جهت تماس انسان با انسان
- ضایعات مخاطی یا پوستی
موارد بالا می توانند از طریق پوست خراشیده شده، غشاهای مخاطی و تنفس وارد بدن شوند. CDC یا مرکز پیشگیری از بیماری می گوید در آبله میمونی شیوع فرد به فرد بسیار کم است.
در کل معمولا انتقال انسان به انسان فقط از طریق تماس طولانی مدت صورت به صورت بسیار نزدیک و پرت کردن قطره های تنفسی از دهن فرد مبتلا به این بیماری به فرد غیر آلوده است. هنگامی که برای مدت
شدت و سرعت انتقال این بیماری بسیار کمتر از بیماری های ویروسی مثل کروناست به همین دلیل محققان نگران یک اپیدمی بزرگ برای این بیماری نیستند.
طبق گفته CDC از هر 10 مورد آبله میمونی یک نفر می میرد. بنابراین این بیماری قابل مقایسه با آبله مرغی نیست و نباید آن را دست کم گرفت. در افرادی که علائم آبله میمونی شدید دارند موارد مرگ و میر بیشتر است.
عوامل خطر برای موارد شدید:
- سن کمتر
- طولانی مدت قرار گرفتن در معرض ویروس
- داشتن سلامت کلی ضعیف
- گسترش عوارض در طول دوره بهبودی بدون وجود نشانه ای از بهبودی
راه های پیشگیری از آبله میمونی
- خودداری کردن از تماس با حیواناتی که حامل ویروس می توانند باشند.
- خودداری کردن از تماس با ملافه ای که با حیوان بیمار تماس داشته است.
- جدا کردن افرادی که در معرض خطر عفونت هستند با بیماران آلوده
- بهداشت دست را به خوبی رعایت کردن بعد از تماس با حیوان آلوده
- استفاده کردن از تجهیزات حفاظت فردی هنگام مراقبت
احیانا اگر به منطقه ای سفر می کنید که ابتلا به آبله میمونی زیاد دیده می شود اقدامات زیر را جدا رعایت کنید.
- نزدیک نشدن به حیوانات مرده یا حیوانات ولگرد و وحشی
- خودداری کردن از دست زدن به گوشت شکار و خوردن آن
- به اشتراک نگذاشتن حوله یا رختخواب خود با فردی که حالش خوب نیست و احتمال دارد آبله میمونی داشته باشد.
- تماس نزدیک نداشتن با فردی که علائم سرماخوردگی داشته باشد و یا روی پوستشان جوش های قرمز داشته باشند.
- مصرف کردن گوشت کاملا پخته
در صورت ابتلا به آبله میمون چه کاری باید انجام داد؟
در صورت ابتلا باید از پزشک متخصص کمک و راهنمایی بگیرید و مراقب علائم خود برای 21 روز باشید. در این زمان باید کارهای زیر را انجام دهید.
تب خود را روزی دو بار چک کنید.
اگر بثورات پوستی یا تب ندارید و لرز و غدد لنفاوی متورم دارید 24 ساعت خود را در خانه ایزوله کنید.
اگر بثورات پوستی یا تب داشتید سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
هنگامی که هیچ علامتی ندارید کارهای روزمره خود را طبق معمول انجام دهید ولی تا هنگامی که علائم خود را زیر نظر دارید از شیر دادن به فرزند و اهدای خون خودداری کنید.
روش های تشخیص آبله میمونی
- تاریخچه پزشکی
- تست های آزمایشگاهی
- بیوپسی
- آزمایش خون
درمان آبله میمونی
تا به امروز متاسفانه هیچ درمان خاصی برای این بیماری پیدا نشده است. پزشک متخصص کمک می کند حس بهتری داشته باشید و با مایعات فراوان و استراحت و داروهای بدون نسخه جلوگیری از عوارض جدی این بیماری کند.
واکسن آبله بسیار تاثیر گذار است و طبق مطالعات واکسن آبله در پیشگیری از آبله میمون 85 درصد موثر است. هم اکنون دو واکسن ACAM2000 و JYNNEOS برای پیشگیری از آبله تایید شده اند.
سخن آخر
جهت تشخیص و درمان این بیماری می توانید از متخصصین سی طب در منزل کمک بگیرید.